Logowanie
|
|
Kamienica, ul. Spichrzowa 4 |
|
Budynek mieszkalny przy ul. Spichrzowej 4 (niem. Darr-Strasse) wzniesiony został przez nieznanych budowniczych; prace budowlane rozpoczęły się w 1895 r. Kamienicę pobudowano na zlecenie C. F. Hahna. Należy przypuszczać, że obiekt ten traktowany był przez właściciela jako kamienica czynszowa; on sam mieszkał w obiekcie sąsiednim, mającym bardziej reprezentacyjne cechy architektoniczne (ryzalit w elewacji frontowej, balkony).
Najstarszy zachowany rysunek rzutu przyziemia pochodzi z 1901 r.; ukazuje on dwa stykające się ze sobą budynki, nie skomunikowane wewnętrznie (przeprucie pomiędzy nimi wykonano dopiero w latach 20-tych XX w.). Na pierwszy rzut oka obiekty sprawiają wrażenie jednego budynku, dopiero analiza kompozycji fasad budynków, forma dachu, konstrukcji ścian oraz detalu architektonicznego (np. forma konsolek wspierających gzymsy nadokienne) potwierdza, że mamy do czynienia z dwoma - konstrukcyjnie odrębnymi - kamienicami. W 1909 r. w budynku wykonano wewnętrzną instalację kanalizacyjną; w okresie tym właścicielką posesji była wdowa Hahn. W latach 50-tych XX w. w budynkach, stanowiących funkcjonalną całość, mieściło się Biuro Zbytu Drewna; od ok. 30 lat obiekt należy do Gminnej Spółdzielni Samopomoc Chłopska w Gorzowie Wlkp. W sensie stylistycznym kamienica wykazuje cechy eklektyczne, charakterystyczne dla budownictwa schyłku XIX w. Budynek posadowiony jest w centrum Gorzowa Wlkp., przy ul. Spichrzowej, wytyczonej wzdłuż koryta Warty (ulica od rzeki oddzielona jest linią kolejową). Obiekt stanowi element pierzei północnej ul. Spichrzowej; od strony północno-wschodniej styka się z kamienicą (również oznaczoną nr 4), z którą obecnie stanowi funkcjonalną całość, a od strony południowo-zachodniej z niewielkim pawilonem handlowym. Na zapleczu budynku znajduje się niewielkie - częściowo wybetonowane - podwórze, ograniczone od strony północno-zachodniej jednokondygnacjowym budynkiem gospodarczym. Stolarka drzwiowa częściowo wtórna (np. drzwi zewnętrzne). Wewnątrz budynku zachowały się oryginalne drzwi płycinowe, jednoskrzydłowe, zawieszone na trzpieniowych zawiasach; otwory drzwiowe z ościeżnicami płycinowymi i żłobkowanymi opaskami (wyłogami). Okna czteroskrzydłowe, skrzynkowe; otwory okienne dzielone ślemionami (pierwotne są ozdobnie profilowane). Listwy przylgowe skrzydeł okiennych w formie kolumienek. Otwory okienne pierwszej kondygnacji (parteru) zaopatrzone są w wielofazowe opaski wyrobione w tynku; w oknach II i III kondygnacji oprócz podobnych (choć nieco węższych) opasek występują schodkowe gzymsy nadokienne, wsparte ozdobnymi konsolkami. Otwory okienne, umieszczone w obrębie ścianki kolankowej poddasza, są częściowo pozbawione stolarki okiennej. Schody jednobiegowe, drewniane z poręczą na toczonych tralkach.
Budynek położony przy ul. Spichrzowej 4 założony został na rzucie trapezu. Ten nietypowy zarys przyziemia obiektu wynikał zapewne z kształtu (przebiegu granic) działki siedliskowej. Front budynku zwrócony jest w kierunku południowo-wschodnim. Pierwotnie jedyne wejście do wnętrza budynku umieszczone było w północno-zachodniej ścianie, tj. od strony podwórza. W latach 20-tych XX w. budynek skomunikowano wewnętrznie z sąsiednią kamienicą. W trakcie remontu obiektu przepruto drzwi w elewacji południowo-wschodniej, w miejscu otworu okiennego.
Kamienica jest obiektem, którego bryła ma formę graniastosłupa o podstawie trapezu i nakryta jest stosunkowo płaskim dachem dwuspadowym. Kamienica jest obiektem trzykondygnacjowym, w całości podpiwniczonym, posiadającym jednownętrzne poddasze, podwyższone o ściankę kolankową.
Elewacja północno-wschodnia przesłonięta jest w całości przez budynek sąsiedni, stykający się z inwentaryzowaną kamienicą. Elewacja południowo-zachodnia gładka, bez przepruć okiennych i drzwiowych, nie mająca jakiegokolwiek detalu architektonicznego. Elewacje południowo-wschodnia i północno-zachodnia 4-osiowe. Elewacja frontowa (fasada) charakteryzuje się staranną kompozycją i ciekawym detalem architektonicznym. Elementami kształtującymi kompozycję elewacji w układzie wertykalnym są: osie przepruć okiennych, podkreślone fazowanymi, żłobkowanymi opaskami oraz konsolkami wspierającymi gzymsy nadokienne, a w układzie horyzontalnym: 1/ cokół budynku, zwieńczony gzymsem międzykondygnacjowym; 2/ boniowanie ścian pierwszej kondygnacji (parteru); 3/ prosty gzyms schodkowy (międzykondygnacjowy) pomiędzy parterem i I piętrem; 4/ gzymsy nadokienne w II i III kondygnacji; 5/ gzymsy podokienne w obrębie każdej z trzech kondygnacji (środkowy podkreślony jest fryzem o motywie sznurowym); 6/ ciąg kroksztynów, wspierających gzyms podokapowy; 7/ fryz o motywie roślinnym, usytuowany poniżej kroksztynów; 8/ płyciny podokienne, umieszczone w polach pomiędzy gzymsem międzykondygnacjowym a podokiennym, z motywem dwugłowego orła i dwoma pegazami po bokach. Elewacja północno-zachodnia bez detalu architektonicznego.
Wnętrze obiektu zatraciło swój pierwotny charakter wskutek licznych przebudów. Układ pomieszczeń w obrębie każdej z kondygnacji dwutraktowy, asymetryczny. Pomieszczenia I kondygnacji adaptowane są obecnie na lokal gastronomiczny; na II kondygnacji mieszczą się biura GS-u, a na III - pomieszczenia mieszkalne.
Opracowanie: Anna Baran, Marzena Maćkała Na podstawie materiałów udostępnionych przez: - Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Zielonej Górze Delegatura w Gorzowie Wlkp. - Pracownię Miejskiego Konserwatora Zabytków w Urzędzie Miasta Gorzowa Wlkp. Fot. Sławomir Sajkowski
|
|
|
|
Kalendarz imprez
|