Strona korzysta z plików cookies w celu realizacji usług i zgodnie z Polityką Plików Cookies. Możesz określić warunki przechowywania lub dostępu do plików cookies w Twojej przeglądarce. Zrozumiałem.
Gorzów Wielkopolski

Lubuskie warte zachodu
 
 
 
 
Logowanie
 
 
 

nie jesteś zarejestrowany?
wpisz proponowany login i hasło, a przejdziesz do dalszej części formularza..
Cmentarz żydowski, ul. Gwiaździsta

Żydzi zawsze grzebali ciała zmarłych, nie uznając kremacji. Urządzenie pogrzebu traktowane było w kategoriach dobrego uczynku, niezależnie od więzi emocjonalnej. Cmentarz uważany jest za miniaturę „ziemi świętej”, stąd wywodzi się jego nienaruszalność. Grób uważano za „bramę nieba”. Kapłani odwiedzali cmentarz tylko
w czasie pochówku.

Pierwsze wzmianki o tworzeniu cmentarza wyznania mojżeszowego (tzw. kirkut)
w Gorzowie Wlkp. przy ul. Gwiaździstej datowane są na 1723 r., gdzie teren ten staje
się własnością gminy żydowskiej.
W układzie kompozycyjnym wyróżnia się: część południową - z aleją cmentarną oraz umieszczonymi równolegle do niej rzędami macew,  i północną - rozproszoną w lokalizacji mogił z lat 1850-70, wciśniętą wąskim prostokątem pomiędzy wzgórza morenowe.
W części środkowej znajduje się wzgórze zwieńczone prostokątną platformą, wzmocnioną murkami oporowymi, a w pobliżu znajduje się wejście do podziemnego grobowca.

Cmentarz zajmuje powierzchnię 0,7 ha. Powstanie cmentarza wiąże się z istnieniem gminy żydowskiej (w 1567 pierwsza wzmianka) i budową synagogi w 1752 r. (narożnik b.
ul. Łaziennej i Lechitów), rozebranej w latach 1850-52. W tym samym miejscu wznosi
się drugą (lata 1853-54) wg proj. arch. Tietza oraz trzecią wzniesioną przy bramie cmentarza. W latach 1980-81 dopuszczono rozbiórkę kopuły. Z tego czasu pochodzi również dom pogrzebowy. Bardzo istotnym elementem architektonicznym jest brama cmentarna zbudowana w 2 połowie XIX w. w formie sklepionej arkady, którą rozebrano samowolnie, a odtworzono w 1999 r. w ramach projektu PHARE.

W 1942 cmentarz pozostawał w gestii żydowskiego męża zaufania Maxa Koschiminsky’ego - tę datę przyjmuje się jako orientacyjną datę zamknięcia cmentarza.

Specyfiką form nagrobnych są macewy, których tekst z odczytaniem hebrajskich
i niemieckich inskrypcji z ornamentem został zinwentaryzowany. Nagrobki zamożnych obywateli w stylu barokowym, rokoko, modernistycznym z kolumnadą koryncką i toskańską utworzyły mur odgradzający cmentarz od otoczenia.
Dla współczesnych gorzowian cmentarz jest historycznym świadectwem współistnienia narodów różnych kultur i wyznań. 

Opracowanie: Anna Baran, Marzena Maćkała
Na podstawie materiałów udostępnionych przez:
- Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Zielonej Górze 
  Delegatura w Gorzowie Wlkp.
- Pracownię Miejskiego Konserwatora Zabytków 
  w Urzędzie Miasta Gorzowa Wlkp.
Fot. Sławomir Sajkowski


 
Kalendarz imprez
Sfinansowano w ramach Kontraktu dla województwa lubuskiego na rok 2004

Copyright © 2004-2024. Designed by studioPLANET.pl. Hosting magar.pl