Strona korzysta z plików cookies w celu realizacji usług i zgodnie z Polityką Plików Cookies. Możesz określić warunki przechowywania lub dostępu do plików cookies w Twojej przeglądarce. Zrozumiałem.
Gorzów Wielkopolski

Lubuskie warte zachodu
 
 
 
 
Logowanie
 
 
 

nie jesteś zarejestrowany?
wpisz proponowany login i hasło, a przejdziesz do dalszej części formularza..
Dom mieszkalny (ob. Cech), ul. Obotrycka 8

Budynek mieszkalny położony przy ul. Obotryckiej 8 wzniesiony został przez nieznanych budowniczych w wieku XVIII, najprawdopodobniej w miejscu starszego obiektu (w piwnicy w trakcie badań architektonicznych stwierdzono występowanie cegły gotyckiej). Charakter bryły budynku, rodzaj budulca i technika wykonania najstarszych zachowanych fragmentów ścian pozwalają datować obiekt na lata 20 - 30-te XVIII wieku.

Pierwotnie kamieniczka, pełniąca funkcje mieszkalne (być może również w przyziemiu częściowo usługowo-handlowe), była obiektem wąskofrontowym, zorientowanym
ku ul. Friedrich-Str. (ob. ul. Pionierów). Niestety nieznane są losy budynku i nazwiska jego właścicieli aż po lata 30-te XX w., kiedy to obiekt był własnością Adolfa Stenigke, zajmującego się produkcją i handlem winami i likierami.
Można przypuszczać, że już w wieku XIX budynek był w posiadaniu tej rodziny (w/w firma założona została w 1888 r.), a domysł ten zdają się potwierdzać dobudówka i budynek gospodarczy, wybudowane w 1908 r., a znajdujące się na zapleczu kamienicy.
Po II wojnie światowej budynek przejęła administracja państwowa, przeznaczając go na cele mieszkalne.
We wrześniu 1979 r. obiekt przekazano w zarząd Cechowi Rzemiosł Różnych w Gorzowie Wlkp.; mieszczą się tu pomieszczenia handlowo-usługowe (I kondygnacja)
i administracyjne (II kondygnacja).

Pierwotna kompozycja architektoniczna budynku zatarta wskutek licznych przebudów (m.in. 90 % przemurowania ścian obwodowych) i przeróbek obiektu. Był to budynek szachulcowy, nieco niższy od obecnego, nakryty dachem naczółkowym; podział obiektu dwukondygnacjowy. Obiekt odpowiadał powszechnie występującemu w wieku XVIII wzorcowi kamienicy mieszczańskiej, znanej z rycin, przedstawiających miasta brandenburskie i pomorskie (w tym również Gorzów Wlkp.).
Przemurowanie ścian obwodowych cegłą ceramiczną (a zarazem przeorientowanie funkcjonalne budynku wąskofrontowego na szerokofrontowy, czyli zwrócenia go fasadą ku ul. Obotryckiej) nastąpiło wedle wszelkiego prawdopodobieństwa w latach 30-tych XIX w. (świadczy o tym materiał budowlany i pośrednio dane archiwalne).
W pocz. XX w. zmieniono częściowo funkcję pomieszczeń parteru; w pomieszczeniach północno-zachodnich umieszczono sklep firmowy (wytwórni win i likierów), a wejście do niego poprzedzono narożnym podcieniem.
W 1935 r. przebudowano częściowo wnętrza pomieszczeń II kondygnacji (w związku
z kanalizacją obiektu). Prace projektowe wykonał wówczas Gustaw Bohle - budowniczy gorzowski. W tym samym roku obiekt zaopatrzony został (w części mieszkalnej)
w instalację c. o., wykonaną przez firmę Schluter und Kuhn.
W 1942 r. instalację tę doprowadzono do pozostałej części obiektu i budynków sąsiednich. W tym też roku budynek skomunikowano nowo wybudowaną klatką schodową z sąsiednim budynkiem Fridrich-Strasse 3 (dziś ul. Pionierów).
W styczniu 1943 r. budynek został częściowo spalony (strawiona została m.in. więźba
i część poddasza). Odbudowa nastąpiła niemal natychmiast; realizował ją - w oparciu
o własny projekt - Willi Grunzke. Wówczas to ściany obwodowe podwyższone zostały
o 150 cm.

Budynek użytkowany obecnie przez Cech Rzemiosł Różnych posadowiony jest
w centralnej, staromiejskiej części Gorzowa Wlkp., przy skrzyżowaniu ul. Obotryckiej (niem. Schloss-Strasse) i Pionierów (niem. Friedrich-Strasse) (po południowej stronie pierwszej z w/w ulic i po wschodniej drugiej). Obiekt ten, będący budynkiem narożnym, stanowi element zwartych pierzei obu w/w ulic, przy czym wschodnia pierzeja
ul. Pionierów została zrekonstruowana w latach 80-tych XX w. (na podstawie wytycznych konserwatorskich), zaś południowa pierzeja ul. Obotryckiej i zachodnia pierzeja
ul. Pionierów zabudowane są trzy- lub czterokondygnacjowymi budynkami, pochodzącymi w większości z końca XIX w.
W tym kontekście opisywany budynek jest elementem najstarszym, wyróżniającym się głównie charakterem bryły.

Działka siedliskowa (obejmująca pierwotnie również parcele po wschodniej stronie
ul. Pionierów) jest przestronna, prostokątna, ograniczona od strony południowej
ul. Spichrzową. Po wschodniej stronie dziedzińca gospodarczego usytuowane są
- stykające się ze sobą ścianami szczytowymi - budynek administracyjno-usługowy
i budynek gospodarczy, a po zachodniej - wspomniane już - rekonstruowane obiekty
o charakterze administracyjno-usługowym, nawiązujące formą architektoniczną do budynku przy Obotryckiej 8.

Powierzchnia dziedzińca gospodarczego pokryta brukiem kamiennym.

Stolarka drzwiowa jest w całości wtórna, wymieniona w trakcie remontu w latach 80-tych. Występują tu drzwi jedno- i dwuskrzydłowe, płycinowe; zewnętrzne drzwi w elewacji północnej z wysokimi nadświetlami.
 
Stolarka okienna praktycznie w całości wymieniona w trakcie w/w remontu kapitalnego (obecnie w budynku zamontowane są czteroskrzydłowe okna skrzynkowe, dzielone prostymi ślemionami), jedynie w elewacji zachodniej - po stronie południowej - zachowały się dwa stare (XIX-wieczne) okna skrzynkowe, czteroskrzydłowe, dzielone profilowanymi ślemionami. Profilowana listwy przylgowe tych okien zakończone są wolutowymi konsolkami. W elewacjach północnej i zachodniej otwory okienne obwiedzione profilowanymi, plastycznie uformowanymi opaskami malowanymi na biało i podkreślone
- w obrębie pierwszej kondygnacji - masywnymi gzymsami podokiennymi.
 
Schody drewniane, policzkowe, dwubiegowe, zaopatrzone w drewniane, profilowane poręcze, osadzone w balustradach z toczonych tralek. Stopnie schodów wtórnie wyłożone arkuszami winigamu. Zejście do piwnicy po jednobiegowych schodach ceglanych.
 
Obiekt założony został na rzucie trapezu. Pierwotnie budynek zwrócony był fasadą
w kierunku południowo-zachodnim ku ul. Pionierów; po przebudowie (w XIX w.) frontową elewacją stała się ściana północna, zwrócona ku ul. Obotryckiej.
Na początku XX w. od strony południowo-wschodniej do budynku dobudowano przybudówkę-łącznik, komunikującą wnętrze kamieniczki z powstałym również w tym czasie budynkiem administracyjnym.
Pierwotna forma bryły budynku częściowo zniekształcona, wskutek wtórnego podwyższenia ścian obwodowych i załamania połaci dachu w części południowej.
Budynek ma formę leżącego graniastosłupa o podstawie trapezu, nakrytego wysokim dachem dwuspadowym z naczółkiem po stronie zachodniej.
Jest to budynek dwukondygnacjowy, częściowo podpiwniczony, posiadający przestronne (wtórnie podwyższone) poddasze, w obrębie którego wydzielone są pomieszczenia użytkowe.
Pierwotna kompozycja architektoniczna budynku zatarta, wskutek licznych przebudów (m.in. konstrukcji ścian obwodowych). W rozplanowaniu płaszczyzn elewacji daje się odczuć chaos, spowodowany kilkukrotną zmianą usytuowania otworów okiennych
i drzwiowych (m.in. przeprucie dużych okien wystawowych, wykonanie podcienia narożnego).
Płaszczyzny ścian północnej i zachodniej - w układzie horyzontalnym - są gierowane gzymsem, podkreślone białym zabarwieniem. W układzie wertykalnym osiowe podziały mniej czytelne (elewacja frontowa (północna) 8-osiowa, elewacja zachodnia 5-osiowa), podkreślone profilowanymi, malowanymi na biało opaskami otworów okiennych
i drzwiowych. Tynki w/w elewacji utrzymane są w tonacji ochry. W elewacji południowej osie przepruć okiennych i drzwiowych nie zachowane, z częściowo czytelnymi fragmentami pierwotnej konstrukcji ścian.
 
Trudno obecnie ocenić na ile obecne rozplanowanie wnętrza budynku odpowiada stanowi pierwotnemu; można jedynie przypuszczać, że zostało ono w zasadniczy sposób zmienione w wieku XIX w trakcie przebudowy obiektu, a zarazem jego funkcjonalnego przeorientowania. W XIX w. budynek miał rozplanowanie 2,5-traktowe z umieszczoną na osi krótkiej przelotową, dwudzielną sienią i korytarzem, wytyczonym poprzecznie do niej. Obecnie w pomieszczeniach traktu południowego wprowadzone są dodatkowe, wtórne podziały.

Opracowanie: Anna Baran, Marzena Maćkała
Na podstawie materiałów udostępnionych przez:
- Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Zielonej Górze 
  Delegatura w Gorzowie Wlkp.
- Pracownię Miejskiego Konserwatora Zabytków 
  w Urzędzie Miasta Gorzowa Wlkp.

 
Kalendarz imprez
Sfinansowano w ramach Kontraktu dla województwa lubuskiego na rok 2004

Copyright © 2004-2024. Designed by studioPLANET.pl. Hosting magar.pl